Bu yazımızda Türkü nedir, özellikleri nedir vb. konularını açıklayacağız.
Türkü, kendine özgü bir ezgiyle söylenen, kavuştaklı bir nazım biçimidir.
Türkülerde her hanede değişen dize kümelerine “bent” denir. Bentler; 2, 3 veya 4 dizeli olur. Bentlerin ardından değişmeden yinelenen dize kümelerine de “kavuştak” denir. (Divan şiirinde “nakarat”) Kavuştaklar da 1 ile 4 dize arasında değişen kümelerdir. Buna göre türkülerin uyak düzeni çok değişkendir:
аааа bbbA CCCA …
aaaAA bbbAA СССАА …
ааааа bbbbA CCCCA …
ааааАА bbbbBB CCCCAA …
Türkü sözcüğü “Türki” (Türk’e özgü) sözcüğünün değişmesiyle oluşmuştur. Anonim olan türküler; 7, 8 ve 11’li ölçüyle söylenir.
Türkü Nazım Biçimi Konuları
Halkın en sevdiği türlerden olan türkü, hemen her konuda söylenebilir : Ayrılık, aşk, özlem, gurbet, doğum, düğün, doğa sevgisi, savaş, felaket, eşkıyalık, cinayet…
Türkü Nazım Biçimi Türleri
Türküler; ezgilerine göre “usullü ezgiler” (oyun havaları, kırık hava…) ve “usulsüz ezgiler” (uzun hava, hoyrat, bozlak…) biçiminde ikiye ayrılır.
Yapılarına göre türküler 5’e ayrılır: İkili türküler, üçlü türküler, dörtlü türküler, kavuştaksız türküler, aruzlu türküler. (Aruzlu türküler “satranç, vezn-i ahar, kalenderi, divani…” gibi adlar alır.)