Sosyal bilimler dendiği anda aklıma ilk gelen alanlar psikoloji ve sosyolojidir. Psikoloji bireyi ele alırken sosyoloji toplumu ele almaktadır. Bu yazıda merak edenler için sosyolog nasıl olunur sorusuna yanıt vereceğiz. Kısa bir özet şeklinde geçmeyip konuyu derinlemesine irdeleyeceğiz.
Dilerseniz nasıl sosyolog olunur sorusuna geçmeden önce sosyolog kimdir sorusuna kısaca cevap verelim.
Sosyolog Kimdir?
Sosyoloji toplum bilimi olduğu için sosyolog da en basit tanımıyla toplum bilimidir. Burada toplum derken bir ülkede yaşayan bütün insanlar kast edilebildiği gibi daha küçük alt insan grupları da bir topluluk örneğidir.
Yapılan araştırmalar gösteriyor ki insanın bireysel davranışı ile bir topluluğa katıldığında sergilediği davranış arasında birçok açıdan farklar bulunuyor. Öyleyse insanın davranışlarını psikolojik eksende sadece bireysel ele alamayız. Toplum ve topluluklar da bizim için incelenmesi gereken çok temel kavramlardır.
İnsan sosyal bir canlı olduğu için yaşadığı ilk günden bu yana irili ufaklı toplumlara dahil olmuştur. İnsan ve toplumun ilişkisi sosyoloji bilimi oluşturur. Sosyoloji bilimiyle uğraşanlara ise sosyolog denmektedir.
Türkiye’de Nasıl Sosyolog Olunur?
Sosyolog olmak için temel şart sosyoloji eğitimi almaktır. Bu eğitim ülkemizde 4 yıllık lisans eğitimi şeklinde verilmektedir. Eşit ağırlık puan türünden tercih edeceğiniz 4 yıllık sosyoloji bölümünü mezun olursanız sosyolog unvanı elde edersiniz.
Sosyoloji mezunlarına sosyolog unvanı verilse de toplumbilimci olmak bir üniversite diplomasından fazlasını gerektirir. İyi bir sosyoloğun taşıması gereken çeşitli özellikler vardır. Bunlardan en önemlisi mesleki bilgi ve tecrübedir.
Yeni mezun bir sosyologsanız elinizde genellikle sadece teorik bilgi bulunur. Zamanla ortak araştırmalarda ve projelerde yer alarak mesleki bilgi ve tecrübenizi arttırabilirsiniz.
Benzer yazı: Arkeolog nasıl olunur?
Sosyologların Çalışma Alanları
Toplumsal verinin olduğu her yerde sosyologlar çalışma yapar. Burada çalışma alanları derken iş olanaklarından bahsetmiyoruz. Sosyologların iş olanaklarına başka bir yazıda genişçe değineceğiz. Burada kast ettiğimiz sosyologların ne tür çalışmalar yaptığıdır. Örnekler üzerinden daha iyi anlayabiliriz.
- Çeşitli araştırma konularında toplumsal veri toplamak ve bu verileri analiz etmek
- Toplumun tamamında ve alt gruplarında toplumsal değişimleri ortaya koymak
- Toplum sağlığı üzerinde araştırma yapma
- Toplumsal eğilimleri analiz edip geleceğe yönelik tahminlerde bulunma
- Proje bazlı çalışmalarla toplumsal gruplar üzerinde istenilen konunun araştırmasını yürütme
- Temel toplum dinamikleri ve toplumsal refleksler hakkında raporlar hazırlamak
Sosyoloğun yaptığı işlerle ilgili örnekleri çoğaltabiliriz. Sosyologlar için anket gibi veri çalışmaları son derece önemli yer tutmaktadır. Toplumdan elde edilmiş ve iyi analiz edilmiş veriler, ekonomiden sağlık politikasına kadar birçok alanda kullanılabilir.
Sosyoloji Hangi Üniversitede Okunur?
Sosyolog olmak için sosyoloji okumanız gerekli dedik. Sosyal bilimlerde aldığınız eğitimin kalitesi ön plana çıkmaktadır. Bu nedenle hangi üniversitede okuduğunuz fark oluşturmaktadır.
Ülkemizde birçok üniversitede sosyoloji bölümü bulunuyor. Hatta uzaktan eğitimle sosyoloji bitirmek de mümkün. Ama iyi bir sosyolog olmak istiyorsanız iyi bir üniversitede okumanızı şiddetle öneririz.
Sosyoloji okunabilecek üniversitelerden önde gelenleri şunlardır:
- Boğaziçi Üniversitesi
- Koç Üniversitesi
- Galatasaray Üniversitesi
- Ortadoğu Teknik Üniversitesi
- Bahçeşehir Üniversitesi
İyi üniversitelerin ayırt edici özelliği eğitimlerinde yabancı dilin ön plana çıkmasıdır. Galatasaray’da okursanız Fransızca, diğerlerinde ise İngilizce eğitim alırsınız. Bu üniversitelere girmeniz ille şart değildir ama avantajdır.
Tercih yapmadan önce üniversitelerin yurt dışı imkanlarını araştırın. Bir dönem de olsa yurt dışında eğitim alma ya da yurt dışında yüksek lisansa devam etme büyük katkılar sağlayacaktır.
Hangi üniversiteyi okursanız okuyun yabancı dili mutlaka geliştirin. Yabancı dil olmadan iyi bir sosyolog olmak pek olası bir durum değildir.
Uzman Sosyolog Nasıl Olunur?
Sosyolojiyi bitirdiniz ve sosyolog unvanı aldınız. Bu yeterli gelmeyecektir. Birçok kişi uzman sosyolog olmak istiyor. Uzmanlık sizin çalışma alanınızı belirli bir noktaya yoğunlaştıracaktır. Bunun en büyük avantajı da alanınızın en iyilerinden olma şansınız artacaktır.
Uzman sosyolog olmak için sosyolojiyle ilgili alt dallarından herhangi birinde yüksek lisans ve hatta mümkünse doktora yapmanız gerekir.
Sosyolojinin birçok alt dalı bulunur. Bunlardan birkaç tanesini sıralayalım:
- Ahlak sosyolojisi
- Din sosyolojisi
- Eğitim sosyolojisi
- Çalışma sosyolojisi
- Askeri sosyoloji
- Aile sosyolojisi
- Kent sosyolojisi
- Köy sosyolojisi
- Sanayi sosyolojisi
Bu alt dalları çoğaltabiliriz. Uzmanlaşmak için size uygun alt dallardan birini seçip yüksek lisans eğitimine devam etmeniz gerekir. Yurt dışında yüksek lisans imkanı bulabilirseniz çok daha iyi olacaktır.
Yurt dışında eğitimi sosyoloji için övmemizin nedeni yurt dışında daha iyi eğitim verilmesi değildir. Yurt dışında eğitim almak hem dilinizi geliştirecek hem de farklı bir sosyal ortam görmek size yeni bir bakış açısı kazandıracaktır.
Sosyoloji Bölümünü Nasıl Kazanırım?
Yukarıda sosyoloji okuyacaksanız iyi bir üniversitede okuyun dedik. Ancak iyi üniversitede sosyoloji okumak da belirli bir disiplin ve çalışmayı gerektirecektir.
Ben her yerde okurum diyorsanız sizin için fark etmeyecektir. Türkçe ve matematikten birkaç net yapmak sizi bir sosyoloji bölümüne yerleştirir. Ancak Boğaziçi gibi iyi üniversiteleri kazanmak istiyorsanız daha fazla nete ihtiyacınız olacaktır.
Sosyoloji eşit ağırlıktan öğrenci aldığı için sizin için eşit ağırlık puanı önemli olacaktır. Sosyoloji için iyi olması gereken dersler şöyle sıralanabilir:
- Türkçe
- Matematik ve geometri
- Edebiyat
- Tarih
- Coğrafya
Bu derslerin tamamında yüksek net yapmayı hedeflemelisiniz. Eşit ağırlık öğrencilerinin en çok zorlandığı ders genellikle matematik olmaktadır. Bu nedenle matematiğe ayrıca ağırlık vermeniz gerekiyor.
Türkçe, edebiyat, tarih ve coğrafya için ise ful çekmeyi hedeflemeniz gerekiyor. Bu derslerden ne kadar yüksek net yaparsanız kazanma şansınız o kadar artar. YÖK’ün sitesinden üniversitelerin sosyoloji bölümü için gereken netleri ayrı ayrı görebilirsiniz.