Allah evrendeki her şeyi bir sebep sonuç ilişkisiyle düzene koymuştur. Bu ilişkinin bir sonucu olarak evrensel yasalar karşımıza çıkmaktadır. Din kültürü ve ahlak bilgisi müfredatı çerçevesinde evrendeki fiziksel yasalara bu yazıda değineceğiz. Dilerseniz önce fiziksel yasa nedir görelim ardından da konuyla ilgili örnekler verelim.
Evrensel yasaları üç başlık altında toplamaktayız:
- Fiziksel yasalar
- Biyolojik yasalar
- Toplumsal yasalar
Fiziksel Yasa Nedir?
Allah’ın yeryüzüne koyduğu ve maddeyle ilgili olan evrensel yasalara fiziksel yasalar denir. Yaşadığımız dünyanın her anında bu yasalar geçerlidir.
Maddenin oluşumu ve değişimi, maddeler arası etkileşim, doğadaki her türlü değişim ve dönüşüm fiziksel yasaların konusudur. Fiziksel yasaları açıklamak için fizik bilimi gelişmiştir.
Fiziksel yasalar deney ve gözleme dayanmaktadır. Bu yasalar evrensel yasalar olduğu için kainatın her yerinde geçerlidir. Fiziksel yasalarda bir neden ve bir sonuç vardır. Bu neden sonuç ilişkisi kaza ve kader olarak değerlendirilir.
Fiziksel yasaların konusu olan durumlardan hem neden hem de sonuç Allah tarafından yaratılmıştır. Örneğin suyun 0 °C’de donması Allah tarafından konulmuş bir fiziksel yasadır. Suyu bu sıcaklığa getirdiğimizde donma olayı gerçekleşir ve sonuç ortaya çıkar.
Fiziksel yasaların özellikleri şöyle özetlenebilir:
- Evrendeki düzen ve işleyişle ilgilidir.
- Madde boyutundaki yasalardır.
- Evrenseldir. Toplumdan topluma değişmez.
- Deney ve gözleme dayanır.
- Araştırma yöntemiyle öğrenilebilir.
İlgili yazı: Biyolojik yasalar
Fiziksel Yasalara Örnekler
Sınavlarda çıkabilecek soruları yapabilmek açısından fiziksel yasalara örnekler vereceğiz. Bu örnekleri ödevleriniz için kullanabilirsiniz.
Fiziksel yasa örnekleri şöyle sıralanabilir:
- Sıvıların ve gazların kaldırma kuvvetinin olması
- Yerçekimi yasası
- Zıt yüklerin birbirini çekmesi ve aynı yüklerin birbirini itmesi
- Gece ve gündüzün birbirini izlemesi
- Dünya’nın Güneş etrafında bir tam turunun 365 gün 6 saat olması
- Gezegenlerin Güneş sisteminde elips şeklinde bir yörüngesi takip etmesi
- Suyun deniz seviyesinde 100 °C’de kaynaması
- Suyun deniz seviyesinde 0 °C’de donması
- Sıcaklık değişimiyle cisimlerin genleşmesi
- Maddeler arasında ısı geçişinin olması
- Enerjinin bir formdan başka bir forma dönüşebilmesi
- Işığın hızının boşluktaki hızının saniyede 300.000 km olması
- Suyun öz kütlesinin 1g/cm3 olması
- Bulutlarda biriken nemin yağmur olarak Dünya’ya inmesi
- Atmosferdeki havanın büyük kısmının azot gazı olması
- Doğada karbon, oksijen, su, azot gibi madde döngülerinin olması
- Levhaların kırılması sonucu depremlerin olması
- Cisimler arasında sürtünme kuvveti olması
- Balıkların suda çözünmüş oksijeni kullanabilecek solunum sistemine sahip olması
- Oksijenin yakıcı olması
- 100’den fazla elementin olması
- Bütün maddelerin atomlardan oluşması
- Atomda proton ve nötron gibi yapıların olması
Fiziksel yasa örneklerini kendiniz de çoğaltabilirsiniz. Evrende gördüğümüz bütün oluşlar bir fiziksel yasa çerçevesinde gerçekleşir.
Fiziksel Yasalarla İlgili Ayetler
Kur’an-ı Kerim’de fiziksel yasalara atıfta bulunan çeşitli ayetler bulunmaktadır. Bu ayetler dikkati aynı zamanda Allah’ın kudretine çekmektedir. Sınavda karşımıza çıkabilecek olması açısından fiziksel yasalarla ilgili bazı örnek ayetleri aşağıda paylaşıyoruz:
“Onlara bir delil de gecedir ki biz ondan gündüzü sıyırıp çekeriz de birden karanlığa gömülürler. Güneş de akar gider yörüngesinde. İşte bu çok güçlü ve her şeyi bilen Allah’ın yaratmasıdır.” (Yasin suresi, 37 – 40. ayetler)
“Güneş ve Ay belirli bir hesaba göre hareket etmektedir.” (Rahman suresi, 5. ayet)
“Onun varlığının delillerinden biri de denizde dağlar gibi yüzen gemilerdir.” (Şûrâ suresi, 32. ayet)
“Gökyüzünü korunmuş bir tavan yaptık; onlar ise bunun ayetlerinden yüz çevirmektedirler.” (Enbiya Suresi, 32. ayet)
“Biz her şeyi bir ölçüye (bir düzene, plana göre) yarattık.” (Kamer suresi, 49. ayet)
“Geceyi ve gündüzü, güneşi ve ayı yaratan odur. Her biri bir yörüngede hareket etmektedir.” (Enbiya suresi, 33. ayet)
Fiziksel yasalarla ilgili farklı ayet örnekleri de verilebilir. Bunlar sorularda yaygın karşılaşacağınız ayetlerin başında gelmektedir. Kur’an’da toplumsal yasalarla ilgili ayetler daha çoktur.
Fiziksel Yasalarla İlgili Örnek Sorular
Fiziksel yasalar nedir öğrendik ve bol miktarda da örnek verdik. Konuyla ilgili birkaç tane örnek soru çözersek öğrendiklerimiz pekişir.
1. Aşağıdaki ayetlerden hangisi fiziksel yasa ile ilgili ayetlerden biri olarak örnek gösterilebilir?
A) “Her toplumun (belirli) bir eceli vardır. Ecelleri geldiğinde onu ne bir an erteleyebilirler ve ne de bir an öne alabilirler.” (A’raf suresi, 34. ayet)
B) “Sizden önce, Allah’ın koymuş olduğu hayat kanunlarına uygun olarak nice olaylar, ümmetler geçti… İsterseniz dünyayı gezip dolaşın da dini yalan sayanların akıbetlerini görün!” (Al-i İmrân suresi, 137. ayet)
C) “Onlar yeryüzünde gezip kendilerinden öncekilerin sonunun nasıl olduğuna bakmazlar mı?” (Fatır suresi, 44. ayet)
D) “Güneş ve Ay belli bir hesaba göre hareket etmektedir.” (Rahman suresi, 5. ayet)
Tabiatta bütün oluşlar bir neden sonuç ilişkisine dayanmaktadır. Yağmur damlasının yere ulaşması için yerçekimi kuvvetinin varlığı gereklidir.
2. Yukarıdaki cümleler hangi evrensel yasa ile ilişkilendirilebilir?
A) Astronomik
B) Fiziksel
C) Biyolojik
D) Toplumsal
3. Aşağıdakilerden hangisi fiziksel yasalara örnek olarak gösterilemez.
A) Etçil ve otçulların çene yapıları birbirinden farklıdır.
B) Suyun erime sıcaklığı bulunduğu ortamın deniz seviyesine göre yükseltisine bağlıdır.
C) Atmosferin çeşitli katmanları bulunmaktadır.
D) Su donduğunda hacim olarak artmaktadır.
Güneş sistemindeki gezegenler belirli bir yörüngeyi takip etmektedir. Dolayısıyla hangi gezegenin ne zaman nerede olacağını önceden hesaplamak mümkündür.
4. Yukarıda verilen bilgi hangi evrensel yasayla ilişkilidir?
A) Hukuksal
B) Toplumsal
C) Fiziksel
D) Biyolojik
Ahmet: “Gelir adaletsizliği toplumda huzursuzluğu arttırır.”
Burcu: “Isınan metaller genleşir.”
Ceyda: “Doğum oranının yüksek olduğu ülkelerde genç nüfus fazladır.”
Deniz: “İnsan her zaman uyumu arar.”
5. Evrendeki yasalarla ilgili görüşlerini ifade eden dört arkadaştan hangisinin örneği konusu bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Ahmet
B) Burcu
C) Ceyda
D) Deniz
Cevaplar sırasıyla 1D, 2B, 3A, 4C, 5B şeklindedir. Konuyla ilgili çıkmış sorulara da barak bilgilerinizi pekiştirebilirsiniz.