Felsefe yaşadığımız modern dünyayı şekillendiren ana unsurlardan biridir. Düşünce tarihi çok parlak filozoflar tarafından şekillendirilmiştir. Bu sürecin nasıl başladığı tam bilinmemekle birlikte felsefenin doğuşuna neler etki etmiş olabilir diye akıl yürütebilmekteyiz. Bu yazıda felsefenin doğuşunda etkili olan faktörler üzerinde duracağız.
Dünyada ortaya çıkmış ve yaygınlaşmayı başarabilmiş her şey bir ihtiyaca yönelik ortaya çıkmıştır. Bir ihtiyacı karşılamayan kavramlar ise zamanla yok olup gitmişlerdir. Felsefenin tarih boyunca var olması onun insanda yer alan önemli bir ihtiyacı karşıladığını göstermektedir.
Felsefenin Doğulunda Etkili Olan Etmenler
Soru sormak ve merak etmek her insanın doğasında vardır. Ancak felsefi soru sorma ve felsefe yapmak için daha faktörün bir araya gelmesi gerekmektedir. Bildiğimiz anlamda felsefenin İyonya uygarlığında ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu toprakların önemli bir kısmı Türkiye’de yer almaktadır.
Felsefenin doğuşunda etkili olan faktörler maddeler halinde şöyle sıralanabilir:
- İyonya şehir devletlerinde ticaretin gelişmesi sonucu ekonomik refahın artması
- Sürekli başka toplumlarla etkileşime giren insanların bilgi düzeyinin zamanla artması
- Ticaretle uğraşan toplumda birbirini tanıma ve hoşgörü duyma kültürünün gelişmesi
- İlkçağda gelişen demokrasi ile fikir özgürlüğünün temin edilmesi
- Zengin ailelerden gelen parlak zekalı insanların merak duygusuyla bir araya gelerek birçok konuda fikir yürütmeleri
- Yöneticilerin farklı düşünen filozof sınıfına saygı duyması ve onları desteklemesi
- Köleliğin olması nedeniyle köle sahibi zenginlerin kendi işlerini yapmak zorunda kalmaması ve bu zamanı bu tür eylemlere ayırabilmesi
- İyonya’nın Mezopotamya, Mısır ve Fenike uygarlıklarından da yararlanması
İlk filozofun Miletli Thales (MÖ 624 – MÖ 547) olduğu düşünülmektedir. Thales bugün Ege’de bulunan antik Milet kentinde yaşamış bir bilgindir. Thales hem ilk filozof hem de ilk bilim adamı olarak kabul görmektedir.
Felsefenin doğuşunda birden farklı faktör bir araya gelerek etkili olmuştur. Bütün bu imkanlar o dönem bilim ve düşünce devleti olan İyonya uygarlığında mevcuttu. Daha sonraki dönemlerde de Yunanlı filozof ve bilginler insanlığa ışık tutmuşlardır. Bu insanlar genellikle hem filozof, hem devlet görevlisi hem de bilim insanıdır.