Hangi maddenin saf madde olup olmadığı kimyada önemli bir bilgidir. Çünkü saf maddelerin kendine ait ayırt edici özellikleri bulunmaktadır. Saf olmayan maddeleri ise ayırt etmek biraz daha karışıktır. Bu yazıda ayran saf madde midir sorusuna yanıt vereceğiz.
Ayran saf madde değildir. Ayran bir karışımdır. Karışımların ise hiçbiri saf madde değildir. Saf maddeler elementler ve bileşiklerdir.
Ayranın lezzetine ve görüntüsüne baktığımız zaman acaba saf madde mi diye aldanabiliriz. Bir şeyin lezzetli veya doğal olması ayrı bir konu kimyasal olarak saf madde olması ayrı bir konudur.
Ayran Neden Saf Madde Değildir?
Bir maddenin saf olabilmesi için tek bir maddeden meydana gelmesi gerekir. Yani ya element olması ya da bileşik olması gereklidir. Karışımlarda birden fazla saf madde bir araya gelerek karışmıştır. Karışımlarda karışımın hangi özelliği göstereceği net değildir. Karışımın içerisindeki maddelerin oranına göre karışım farklı bir özellik kazanır.
Ayranın içeriğine baktığımız zaman su, yoğurt ve tuzu görmekteyiz. Yani 3 değişik yapı ayranı oluştururken bir araya gelmektedir.
Ayran homojen mi heterojen mi başlıklı yazıda ayranın heterojen karışım olduğunu söylemiştik. Ancak homojen karışım da olsa yine karışım olduğu için saf madde olamazdı.
Bu arada çok sorulduğu bir bu vesileyle yoğurt saf madde midir sorusuna da cevap verelim. Yoğurt da süt de saf madde değildir. Bunlar da birer karışımdır.
Saf Madde ve Karışım Örnekleri
Temelde bütün maddeleri 3 gruba ayırırız:
- Elementler
- Bileşikler
- Karışımlar
Bunlardan ilk ikisi yani element ve bileşikler saf maddeyken karışımlar saf madde değildir. Kısacası maddeleri saf maddeler ve karışımlar olarak da ikiye ayırabiliriz.
Saf maddelere şu örnekler verilebilir:
- Demir
- Altın
- Bakır
- Oksijen
- Karbondioksit
- Magnezyum
- Karbon
- Su
- Sofra tuzu
- Glikoz
- Alkol
- Saf şeker
- Elmas
- Kömür
Yukarıda sıraladığımız saf madde örnekleri ya element ya da bileşiklerdir.
Saf olmayan maddelere yani karışımlara şu örnekler verilebilir:
- Yağ su karışımı
- Çorba
- Meyve suyu
- Süt
- Gazoz
- Kola
- Hava
- Çamurlu su
- Toprak
- Şerbet
- Boza
- Çelik
Homojen ya da heterojen bütün karışımlar saf olmayan madde olarak sınıflandırılır. Bu maddelerin belirli bir kaynama, erime noktaları yoktur.
Ayranın neden saf madde olmadığını artık biliyoruz. Bu kıyasa göre hangi maddenin saf olup olmadığını kendimiz anlayabiliriz.