Kromozom kelimesini biyoloji dersinde veya herhangi bir bilimsel konuşmada mutlaka duymuşsunuzdur. Canlılık için çok temel bir varlık olan kromozomu birçok insan zihninde canlandıramıyor. Bu yazıda bir kromozomun yapısında hangi bölümler bulunur sorusuna cevap vereceğiz. Kromozomun yapısı bilinirse ne olduğu daha iyi anlaşılacaktır.
Bir kromozom yapısında iki ana bileşen bulunur:
- DNA
- Histon proteini
Genetik bilgilerimizin kopyalandığı DNA zinciri defalarca kez katlanarak toplu hale gelir. Bu yapı histon protein zinciriyle bir araya geldiğinde kromozom meydana gelir. Aslında kromozom DNA’nın paketlenmiş halidir diyebiliriz.
Kromozomlar yani DNA’nın paketlendiği yapılar çekirdeği olan canlılarda hücre çekirdeğinde bulunmaktadır. Her türlü genetik bilgi bu kromozomlarda yer almaktadır. İnsanın her hücresinde 23 çift olmak üzere toplamda 46 kromozom bulunur.
Kromozom Yapısı Nasıldır?
DNA zincirini çok uzun bir zincirdir. Bu zincirin toplu olarak durabilmesi için defalarca katlanması gerekir. Katlanmış yapıyı bir arada tutmak için ise histon proteinleri devreye girmektedir.
Kromozomun çarpı (x) şeklinde olduğu görülebilir. Bu çarpının her bir tarafına kromatit denir. Kromatitleri birbirine bağlayan ve çarpının merkezinde yer alan protein alana kinetokor denir. Kinetokor hücre bölünmesi sırasında kromozumu birbirinden ayırır ve hareket ettirir. Kinetokor ve kromotitlerin bağlandığı merkez bölgeye ise sentromer denmektedir.
Bütün bu genetik maddenin en küçük yapısından en büyük yapısına kadar nasıl bir araya geldiğini bilirsek konuyu çok daha iyi oturturuz. Basitten karmaşığa DNA yazısında bu konuyu kapsamlı olarak anlattık.