Temel kavramları öğrenmek açısından 3. sınıf ve 4. sınıf müfredatı başta olmak üzere her yerde karşımıza çıkan düzlem ve düzlemsel şekil üzerinde bu yazıda duracağız. Bu kavramları iyi anlarsanız eğitim hayatınızın daha sonraki yıllarında da rahat edersiniz. Düzlem, düzlemsel bölge ya da düzlemsel şekil kavramları ömür boyu karşımıza çıkacaktır.
Dilerseniz bu kavramları önce tek tek tanımlayalım.
Düzlem Nedir?
Sınırı olmayan, pürüzsüz ve düz alanlara düzlem denir. Düzlem sonsuzdur bu nedenle biz bir düzlemin tamamını göremeyiz. Sadece düzlemsel bir bölgeyi gözlemleyebiliriz.
Düzlemin ana özelliği düzlemdeki her noktanın o düzlem üzerinde olmasıdır. Yazı yazdığımız sayfa bir düzlem örneğidir. Sayfaya çizdiğimiz şekiller ise aynı düzlem üzerinde yer alacakları için aynı kurallara göre çizilirler.
Önünüzdeki beyaz sayfanın her taraftan sonsuza kadar gittiğini düşünürseniz bir düzlem elde edersiniz.
Düzleme Örnekler
Düzlem için çeşitli örnekler verilebilir. Bu örneklerden bazılarını sıralayalım:
- Odamızın zemini
- Masamızın üzeri
- Kitabımızın kabı
- Resim çizdiğimiz kağıt
- Yazı tahtası
- Duvar
- Durgun bir gölün yüzeyi
- Düz bir yol
- Yol kenarındaki tabelalar
- Yerdeki düz halı
- Sınıfımızdaki pano
- Banyodaki fayansların her biri
- Futbol sahasının zemini
- Basketbol sahasının zemini
Düzlemsel Şekil Nedir?
Düzlemin üzerine çizilen şekillere düzlemsel şekil denir. Örneğin sayfamızın üzerine çizdiğimiz her bir şekil o düzlem üzerine yer aldığı için düzlemsel şekildir.
Düzlemsel şekiller düzlemde yer aldıkları için düzlemin dışına çıkamazlar. Her şekil kendi düzlemi içerisinde değerlendirilir.
Eğilip gözlerimizi masa seviyesine getirirsek düz bir masa düzlemi görürüz. Masa üzerine çizdiğimiz farklı boyutlarda düzlemsel şekiller olabilir. Ancak bunların hiçbiri düzlemin dışına çıkamadığı için yükseklikleri aynı yani sıfırdır.
Düzlem iki boyutlu bir alandır. Üç boyutlu cisimleri düzleme çizerken farklı teknikler kullanırız.
Düzlemsel Şekil Örnekleri
Düzlem özelliği gösteren alanlara çizilen şekillerin tamamı düzlemsel şekildir.
Düzlemsel şekil örnekleri şöyle sıralanabilir:
- Yapbozun kartonu bir düzlemdir. Üzerindeki şekillerin tamamı düzlemsel şekildir.
- Resim kağıdına çizdiğimiz şekiller birer düzlemsel şekildir.
- Pano bir düzlem, üzerine yapıştırılanlar ise birer düzlemsel şekildir.
- Düzlem şekildeki bir yola çizilen yol işaretleri düzlem üzerine çizilmiş şekillerdir.
- Tabelalara çizilen şekiller aynı şekildedir.
- Masanın üzerine konulan kitap ve defter gibi varlıklar düzlemsel şekil örneğidir.
- Haritaların üzerine çizilen şekiller düzlemseldir.
- Halı bir düzlem, halı üzerindeki desenler düzlemseldir.
- Kağıda çizdiğimiz üçgen, dörtgen, kare gibi şekiller düzlemsel şekillere örnektir.
Düzlemsel şekil örneklerini arttırabiliriz. Kısaca bir düzlemde yer alan şekillerin tamamını örnek gösterebiliriz.