Kimyayı bir ders ve bir bilim dalı olarak biliyoruz. Aslında önemli bir bilim olması ve müfredatımızda ders olmasının nedenlerinden biri de kimyanın çok çeşitli uygulama alanlarının olmasıdır. Kimya oldukça geniş bir temel bilim olduğu için çeşitli dallara da ayrılmıştır. Bu yazıda kimyanın uygulamalı bir alt dalı olan endüstriyel kimya üzerinde duracağız ve endüstriyel kimya nedir sorusuna yanıt arayacağız.
Kimya biliminin üretim süreçlerinde kullanılmasıyla ilgilenen kimya dalına endüstriyel kimya adı verilir. Endüstriyel kimyada üretim teknikleri ve kimya bilgilileri birlikte kullanılmaktadır. Endüstriyel kimya aynı zamanda sanayi kimyası olarak da bilinir.
Günümüzde üretilen ürünlerin çok çeşitli olduğu düşünüldüğünde bu üretim süreçlerinde kimya bilgisinin olmaması düşünülemez. Kimya bilgisi neredeyse her üretim alanında kullanılmaktadır. Ayrıca doğrudan kimyasal maddeler de üretilmekte ve tüketilmektedir.
Endüstriyel Kimyanın Faaliyet Alanları
Kimyasal üretimi denince insanın aklına ilk başta patlayıcı maddeler gibi karmaşık şeyler gelebiliyor ancak kimyasal maddeler hepimizin günlük hayatında yer almaktadır. Evde kullandığımız bütün temizlik maddeleri birer kimyasal maddedir. Bu nedenle kimya endüstrisi çok büyük bir alandır.
Kimya endüstrisinin yanında diğer endüstriyel üretim alanlarında da üretim süreçlerinde kimya mutlaka yer almaktadır. Çünkü kimya değişim ve reaksiyonların bilimidir. Kimyasal değişimler ve reaksiyonlar ise üretim süreçlerinde sürekli olarak gerçekleşmektedir.
Endüstriyel kimya bilgisinin kullanıldığı başlıca sanayi sektörleri şu şekilde sıralanabilir:
- Deterjanlar ve temizleyiciler
- Kişisel bakım ve temizlik ürünleri
- Kozmetik sektörü
- Tarımsal ilaç üretimi
- Gübre sanayisi
- İlaç sanayisi
- Petrokimya sanayisi
- Yapıştırıcılar
- Tekstil sektörü
- Boya sanayisi
- Gıda sanayisi
- Patlayıcılar
- Kauçuk sanayisi
- Kompozit madde üretimi
Yukarıda sıraladığımız endüstriyel sektörlerin ekonomik hacmi düşünüldüğünde endüstriyel kimyanın kullanım alanlarının ne kadar yaygın olduğunu görmekteyiz. Sanayi üretimi için kimya bilgisi vazgeçilmezdir.
Türkiye’de Kimya Sanayisi
Türkiye bilindiği üzere bir sanayi ülkesidir. Türkiye’nin sanayisi birçok komşu ülkeye göre daha gelişmiştir. Türkiye’deki sanayi üretiminin önemli bir kısmını ise kimya sanayisi oluşturmaktadır. Ülkemiz kimyasal madde üretiminde öncü ülkelerden biridir.
Türkiye’de üretilen kimya maddeleri sadece yerli sahada kullanılmamakta ayrıca dünyanın çeşitli ülkelerine ihraç edilmektedir. Bu da ülkemizin ekonomik gücüne büyük katkılar yapmaktadır.
Temizlik maddesi gibi kimya ürünleri güvenle üretilebilecek ürünlerdir. Buna karşın patlatıcı madde sektörü çok ciddi dikkat ve disiplin gerektiren bir alandır. Söz konusu kimya olduğunda laboratuvar kurallarına her zaman uymak gerekmektedir.
Türkiye’deki kimya sanayisinde çoğunlukla petrokimya, deterjan, sabun, gübre, ilaç, boya, sentetik tekstil malzemeleri üretilmektedir. Bu üretimler küçük veya büyük çeşitli ölçekteki firmalar tarafından gerçekleştirilmektedir. Firmalarda kimya mühendisleri ve endüstriyel kimya konusunda yeterli donanıma sahip uzmanlar çalışmaktadır. Ayrıca Türkiye’de uluslararası firmaların da kimya üretimi için çeşitli yatırımları bulunmaktadır.
Ülkemizdeki kimyasal üretimi için hammadde ihtiyacı bulunmaktadır. Bu ihtiyacın büyük bir bölümü yurt dışından hammadde alarak gerçeklemektedir. Türkiye’de üretilen kimyasallarla hammaddeye katma değer eklenerek ekonomik kazanç elde edilmektedir.