Türkiye’de herhalde en çok mezunu olan bölümlerin başında işletme bölümü geliyor. Neredeyse her üniversitede olan bu bölüm yıllardır birçok kişi tarafından tercih ediliyor. Bir de üzerine açık öğretim mezunları da eklenince epey mezun ortaya çıkıyor. Peki işletme mezunu ne iş yapar? Bu kadar mezun olduğuna göre iş sahasının da geniş olması beklenir öyle değil mi? Bu yazıda buna açıklık getireceğiz.
İşletme bölümünün gerçekten de çalışma alanı çok geniştir. Neredeyse her sektörde işletme mezunlarına rastlayabiliriz. Her alana hizmet eden bir bölüm olduğu için mezun sayısı da fazla olmaktadır. Bu da iş bulma rekabetini arttırmaktadır.
Mesleği tanımak için dilerseniz önce işletme bölümü nedir ve bu bölüme neden ihtiyaç duyulmuştur gibi temel sorulara yanıt verelim. Ardından kafanızda birçok konu netleşmeye başlayacaktır.
İşletme Bölümüne Neden İhtiyaç Vardır?
Modern ekonominin temelini işletmeler oluşturur. İşletmeler ise birkaç kişinin bir arada çalıştığı tüzel kişiliklerdir. Bu kurumlar 2 ya da 3 kişiden oluşabildiği gibi binlerce kişinin çalıştığı işletmeler de bulunmaktadır.
Örneğin mahallenizdeki bakkal bir işletmedir. Aynı şekilde araba fabrikası da bir işletmedir. Bu ikisinin de amacı kar elde etmektir. İkisinin temel farkı iş hacimleridir.
Zamanla artan işletmelerde çalışabilecek niteliklere sahip insanlara da ihtiyaç artmıştır. Bir işletmenin iç muhasebesi başta olmak üzere parasal her süreci bir iş yükü ortaya koymaktadır. Bu da genel olarak işletme personelini gerektirmektedir.
İşletmelerin tamamını ya da belirli bir pozisyonu idare eden kişilere işletmeci diyoruz. Küçük işletmelerde genellikle işletmeci firma sahibi iken daha büyük ölçekli işletmelerde maaş karşılığı insanlar bu görevleri yürütürler.
İşletmelere çalışan ve idareci yetiştirmek için işletme bölümüne ihtiyaç duyulmuştur. Ancak Türkiye’de herkes masa başı işim olur mantığıyla bu bölümü talep edince kontenjanlar ve mezun sayıları da zamanla artmıştır.
İşletme Bölümü Mezunları Nerelerde Çalışır?
Çok sayıda öğrencinin hala bu bölümü tercih etmesinin birkaç nedeni vardır. Bölümün fazla olması puanları düşürmüştür. Bu bir neden olarak görülebilir. Ancak ana neden işletme mezunlarının geniş iş sahasıdır. Yani işletme okuyan biri neredeyse her sektöre giriş yapabilir.
İşletme bölümü mezununun çalışabileceği işler şöyle sıralanabilir:
- Kamuda çeşitli bakanlıklar ve belediyeler
- Bankacılık ve finans sektörü
- Üretim (sanayi) sektörü
- Satış ve pazarlama sektörü
- Hizmet sektörü
Bütün bunları düşündüğünüzde epey geniş bir alan ortaya çıkıyor. Örneğin hizmet sektöründe restoranlardan tutun da eğitim kurumlarına ya da turizm sektörüne kadar birçok iş kolu düşünülebilir.
Aynı zamanda üretim denildiği zaman çok geniş bir ürün yelpazesini kast etmekteyiz. Dolayısıyla çalışma alanı oldukça geniştir.
Kamuda ve özel sektörde çok farklı pozisyonlarda çalışan işletmeciler en alt görevlerden başlayarak holding yöneticiliğine kadar yükselebilirler.
İşletme Mezunu Maaşı Ne Kadardır?
İşletme mezunları ne iş yapar sorusundan hemen sonra maaşı ne kadardır sorusu gelir. Çünkü zihnimiz iş dünyasını maaş endeksli düşünmektedir.
Yukarıda belirttiğimiz gibi işletme mezunları çok farklı pozisyonlarda çalışmaktadır. Bu nedenle maaşları birbirinden farklı olabilir. Burada maaşı belirleyen birçok faktör vardır.
İşletme mezunlarının maaşını belirleyen etmenler şöyle sıralanabilir:
- Mezun olunan üniversite
- Yabancı dil bilgisi
- Çalıştığı firmanın özellikleri
- İş tecrübesi
- Girişkenlik
- Çalışkanlık
- Kendini gösterme gücü
- Edindiği beceri ve yetenekler
ODTÜ ya da Boğaziçi İşletme bölümü ile Aöf işletme bölümü elbette eşit değerde olmayacaktır. Üniversite başta olmak üzere kendini geliştirmek önemli bir faktördür.
Bazı durumlarda bir Aöf İşletme (Açık Öğretim Fakültesi İşletme Bölümü) mezununun iyi bir üniversite mezunundan daha fazla maaş aldığı da görülebilir. Çünkü iş dünyası tek doğrunun olduğu bir yer değildir. İş dünyasında başarıyı etkileyen birçok faktör bulunur.
Yeni mezun ve hiçbir ayırt edici niteliği olmayan bir işletme mezunu asgari ücretle işe başlar. Maaşının ne kadar olacağını ise iş hayatındaki performansı belirler. Türkiye’de 3 bin liraya çalışan işletme mezunu olduğu gibi 50 bin lira maaş alan işletme mezunu da vardır.
CEO olmak için hangi bölüm okunmalı başlıklı yazıda birçok CEO’nun mezun olduğu bölümü de paylaşmıştık. Bunlardan önemli bir kısmı ise işletme mezunudur.
İşletme Mezunlarının Kamuda İş Olanakları
Özel sektörde müşteri temsilciliğinden CEO seviyesine kadar birçok farklı pozisyonda işletmeci çalıştığını söyledik. Aslında bu durum kamu için de geçerlidir. Kamuda da her pozisyonda işletme mezunu çalışabilmektedir.
İşletme mezunlarının devlette çalışabileceği bazı kadrolar aşağıda sıralanmıştır:
- Veri giriş elemanlığı
- Bilgisayar işletmenliği
- 4 yıllık lisans mezuniyeti gerektiren bütün memuriyetler
- Büyükşehir ve ilçe belediye birimleri
- TBMM uzman yardımcılığı
- Vergi müfettişliği
- Müfettiş yardımcılıkları
- Gelir uzmanlığı
- Uzman yardımcılıkları
- Kaymakamlık
- Denetçilik
Görüldüğü gibi kamuda işletme mezunları için çok geniş olanaklar bulunuyor. Ancak aynı şekilde mezun sayısının yüksek olması bir risk faktörü olarak karşımıza çıkıyor. Yukarıda saydıklarımız dışında da çeşitli pozisyonlarda işletme mezunları çalışmaktadır.
Türkiye’de bakanlık ya da büyükşehir belediye başkanlığı yapmış birçok kişinin de işletme bölümü mezunu olduğunu hatırlatalım.
İşletme Öğrencilerine ve Mezunlarına Tavsiyeler
Yukarıda da anlattığımız gibi işletme bölümü mezunlarının neredeyse her alanda çalışabildiğini görüyoruz. Özel sektörde her iş kolunun her departmanında işletme mezunlarına rastlamak mümkündür. Ancak yine yukarıda belirttiğimiz üzere işletme mezunlarının sayısı oldukça farklıdır.
Hem işletme okuyan öğrencilere hem de bu alandan mezun olmuşlara bazı temel tavsiyelerde bulunacağız:
- Kendinizi geliştirmenin sınırı yoktur. Ne kadar çok öğrenirseniz iş bulma ve yükselme şansınız artar.
- İngilizce olmadan olmaz. Mutlaka yabancı dil öğrenin.
- Teknolojiye biraz da olsa ilginiz varsa bunu geliştirmeye özen gösterin. Teknoloji giderek iş dünyasında daha fazla yer kaplamaktadır. Yazılım bilmek sizin avantajınıza olur. Masaüstü programları iyi kullanmak ise bir zorunluluktur.
- Hangi departmanda çalışmayı düşünürseniz düşünün yine de bir işletmenin geneli hakkında bilgi sahibi olmak size fayda sağlayacaktır.
- İş hayatına girmek için cesaret gösterin. Ancak her zaman daha iyisini hedefleyin.
- Sizin iş anlamında değerinizi belirleyen ana faktörün işletmeye yapabileceğiniz katkılar olduğunu unutmayın.
- Kaliteli birkaç eğitim sertifikasını CV’nize eklemeyi ihmal etmeyin.
Bütün bu tavsiyeleri tek başlık altında toplarsak sizi diğer binlerce işletme mezunundan ayırt edecek nitelikleri kazanmanız çok önemlidir.
İşletme Bölümünde Okunan Dersler
Ülkemizde neredeyse her üniversitede işletme bölümü bulunuyor. Ayrıca açık öğretim fakültesinden de binlerce kişi işletme mezunu oluyor. Dolayısıyla çok sayıda öğrenci bu bölüme girdiğine göre daha tercih yapmayanlar için bölümde okunan derslerden birkaçının adını verelim.
İşletme bölümünde okunan en önemli dersler şöyle sıralanabilir:
- Genel işletme
- İktisat
- Matematik
- Finansal muhasebe
- Maliyet muhasebesi
- İstatistik
- İş hukuku
- Ticaret hukuku
- Borçlar hukuku
- Üretim yönetimi
- Finansal yönetim
- Finansal tablolar analizi
- Pazarlama
- Sermaye piyasaları
Bu derslerin dışında da çeşitli dersler işletme programında yer almaktadır. İşletme bölümünün esas amacı bir işletmenin nasıl işlediğini ve nasıl yönetilebileceğini öğrencilere kavratmaktır. Okulda alınan teorik bilgi mesleki tecrübeyle gelişmektedir.
İşletmenin Artı ve Eksi Yönleri
Biraz da işletme bölümünün avantaj ve dezavantajlarından bahsedelim. Aslına bakarsanız bütün bölümler için çeşitli avantajlar ve dezavantajlar mevcuttur. Yüzde yüz artı ya da yüzde yüz eksi hiçbir bölüm bulunmamaktadır.
İşletmenin en büyük avantajı birçok farklı sektörde iş olanaklarının olmasıdır. Bunun temeli de bölümde okutulan derslerin bütünüyle bir iş sürecini kapsamasıdır. Hem finans, hem üretim, hem muhasebe hem de hukuk görüyorsunuz. Bu da sizi bütünüyle iş hayatına hazırlar.
İşletme bölümünün dezavantajlarına gelirsek de ilk sırada çok sayıda mezun olmasıdır. Bu mezunlar arasında rekabeti arttırmakta ve iş bulmayı daha zor hale getirmektedir.
Ayrıca bölümün iş hayatını genel olarak öğretmesi iş dünyasının herhangi bir noktasında uzman olmama sonucunu doğurmaktadır. İşletme mezununun kendi kariyer tercihine göre bir alanda uzmanlaşması iş dünyasında gerçekleşmektedir.
Eğer işletme okumayı düşünüyorsanız ve bu bölüme ilginiz varsa unutmamanız gereken yegane şey kendinizi geliştirmektir. Kendini geliştirmiş bir işletmeci çok iyi yerlere ulaşabilir. Bununla birlikte nitelikleri yeterli olmayan bir işletmeci ise iş bulmakta dahi zorluk çekebilir.