Kum ve toprak gibi yerkabuğunu örten maddeler kayaçların çeşitli etkilerle ufalanması sonucu oluşmaktadır. Bu dönüşümün hangi sıralamayla gerçekleştiğini bilmek önemlidir. Bu yazıda kum oluşumu sıralaması üzerinde duracağız. Kumdan sonra da toprak oluştuğu için toprak oluşumu sıralaması olarak da düşünülebilir.
Kum oluşumu sıralaması şöyledir:
- Kayaç
- Kaya
- Taş
- Çakıl
- Kum
- Toprak
Büyük kayaçlar önce daha küçük kaya ve taşlara dönüşür. Ardından taşların parçalanmasıyla da çakıl ve sonuçta kum oluşur. Kumun daha da ufalanmasıyla toprak ortaya çıkar.
Kum Nedir? Nasıl Oluşur?
Kumun oluşumunda doğru sıralamayı yukarıda paylaştık. Peki kum nedir tanımlayabilir miyiz? Çeşitli etkilerle parçalanmış kaya ve mineral parçacıklarına kum denir. Kum yeryüzünü kaplayan granül bir malzemedir.
Kum çakıldan küçük ve topraktan büyüktür. Farklı kayaçların erimesiyle ortaya çıkan kum da farklı özelliklere sahiptir.
Kayaçlar magmadan gelen ve mineral içerikli yapılardır. Çok uzun dönemlerde oluşan bu yapılar zamanla çeşitli fiziksel ve kimyasal etkilere maruz kalarak ufalanırlar. Bu ufalanmanın sonucunda zamanla taşlar, çakıllar, kum ve nihayetinde toprak oluşur.
Kayaçlar toprağa nasıl dönüşür başlık yazıda bu dönüşümü maddeler halinde sıraladık.
Kayaçların Sınıflandırılması
Kayaçlar farklı oluşum süreçlerinden geçerek oluşurlar. Biz de kayaçları oluşumlarına göre sınıflandırırız. Buna göre üç tip kayaç bulunur:
- Püskürük Kayaçlar
- Tortul Kayaçlar
- Başkalaşım Kayaçlar
Püskürük kayaçları da kendi içerisinde ikiye ayırabiliriz:
- İç Püskürük Kayaçlar
- Dış Püskürük Kayaçlar
Tortul kayaçlar ise üç sınıfa ayrılır:
- Fiziksel (Mekanik) Tortul Kayaçlar
- Kimyasal Tortul Kayaçlar
- Organik Tortul Kayaçlar
Kayaçların kum ve toprağa dönüşmesi çeşitli etkilerle gerçekleşir. Kayaçlar minerallerden oluşmuş yapılardır.