İçinde teknoloji olan her meslek öyle ya da böyle fizikle ilgilidir. Çünkü teknolojiyi besleyen ana bilim dalı fizik bilimidir. Bu açıdan yeri geldikçe fiziğin alt dallarıyla ilgili meslekler paylaşıyoruz. Bu yazıda mekanik ile ilgili meslekler üzerinde duracağız.
Kuvvet, hareket, denge gibi kavramları inceleyen fizik alt dalına mekanik denir. Fizikteki en temel konular mekanik altında incelenebilir. Mekanik sayesinde evrendeki bütün oluşları ve hareketleri anlamlandırabiliyoruz.
Mekanikle ilgili meslekler şöyle sıralanabilir:
- Makine mühendisliği
- İnşaat mühendisliği
- Uçak mühendisliği
- Gemi mühendisliği
- Otomotiv mühendisliği
- Malzeme mühendisliği
- Mekatronik mühendisliği
- Taşımacılık ve lojistik hizmetleri
Bu mesleklerin neredeyse tamamı mühendisliktir. Çünkü fizikle ilgili temel hesaplamaları alanında uzman mühendisler yapmaktadır. Ancak bunun dışında da mekanik bilgisi kullanmasa da mekanikle ilgili çalışan çok sayıda meslek grubu vardır.
Örneğin bir taksi şoförü sürekli olarak araç üstünde mekanik biliminin prensiplerine göre hareket etmektedir. Ya da bir vinç operatörü yine mekaniği sürekli kullanmaktadır.
İlgili yazı: Optik ile ilgili meslekler
Günlük Hayatta Mekanik Bilimi
Bilimin teorik yanıyla bilim insanları ilgilenmektedir. Ancak bilimin uygulama alanlarını hepimiz hayatta görebilmekteyiz. Günlük hayatta kullandığımız pek çok araç ve gereç mekanik prensiplerine göre çalışmaktadır.
Mekaniğin günlük hayatta kullanımına aşağıdaki örnekler verilebilir:
- Otomobil, otobüs, minibüs, kamyonet gibi araçların hareket etmesi
- Gemilerin suda yüzmesi, uçakların ve helikopterlerin havada kalabilmesi
- Tren, metro, tramvay, hızlı tren gibi araçların hareketi
- Forklift, kepçe, vinç gibi iş araçlarının çalışması
- Bina, yol ve köprülerin yapımı
- Kaldıraç, palanga, eğik düzlem, çıkrık ve vida gibi basit makinelerin çalışması
- İçerisinde kaldırma, indirme, denge veya hareket olan bütün iş sahaları
Birçok teknolojik araç birden fazla fizik dalının bilgisini içerisinde bulundurur. Örneğin motorlu araçların tamamında termodinamik ve mekanik bilgisi birlikte kullanılır.
Mekaniğin Temel Kavramları
Mekanikle ilgili meslekler hakkında örnek verdik. Mekaniğin günlük hayatta kullanımına dair de birkaç örnek sunduk. Şimdi son olarak mekanikle ilgili bazı temel kavramları hatırlayalım.
- Kütle: Maddenin miktarının ölçüsüdür. Maddenin içerdiği taneciklerle doğru orantılıdır.
- Kuvvet: Maddenin kendisinde veya durumunda değişime neden olan etkiye denir.
- Ağırlık: Maddeye etkiyen yerçekimi kuvvetidir. Bir kuvvettir ve kütleyle doğru orantılıdır.
- Yer değiştirme: Bir maddenin son konumuyla ilk konumu arasındaki farktır.
- Hareket: Belirli bir zaman aralığında maddenin yer değiştirmesidir.
- Hız: Birim zamandaki yer değiştirmeye eşittir.
- İvme: Hızın birim zamandaki değişimine verilen addır.
- Sürat: Birim zamanda alınan yoldur.
- Enerji: İş yapabilme yeteneğine denir. Kuvvet ve uzunlukla arasındaki ilişki w = f.x bağıntısıyla ifade edilebilir.
- İş: Enerji transferinin olduğu süreçlere denir. Enerji ve iş ilişkili kavramlardır.
- Güç: Sistemin birim zamanda üretebildiği iş miktarına denir. Enerji ya da işi zamana bölerseniz gücü elde edersiniz.
- Denge: Bir sisteme etkiyen net kuvvetlerin bileşkesinin 0 olmasıdır.
Bunun dışında da mekanik biliminde kullanılan çeşitli kavramlar vardır. Burada detayına girmeden kısaca mekanik hakkında hatırlatma yaptık.