İlk okul 4. sınıf müfredatından itibaren karşımıza çok sık çıkan bir kavramdır brüt kütle. Bu yazıda brüt kütle nedir cevaplayacağız. Bunu öğrendiğiniz zaman sadece derslerinizde değil, günlük hayatınızda da kullanacaksınız.
Bir maddenin miktarına kütle denmektedir. Kütleyle ilgili net kütle, dara ve brüt kütle kavramları önemlidir.
Bir ürünün içerisinde konulduğu kapla birlikte toplam kütlesine brüt kütle denir. Yani brüt kütle = net kütle + dara şeklinde hesaplanmaktadır.
Kütle, Net Kütle ve Dara Kavramları
Brüt kütlenin anlaşılması için kütle, net kütle ve dara kavramlarını iyi öğrenmek gerekir.
Kütle Nedir?
Doğadaki bütün maddelerin kütleleri bulunmaktadır. Kütle bir maddenin miktarını ifade eden bir ölçümdür. Eşit kollu teraziyi biz kütleyi ölçmek için kullanırız. Doğadaki her maddenin bir kütlesi vardır.
Kütleyle karıştırılan kavram ağırlık kavramıdır. Bu kavramlar farklı anlamlara gelse de günlük hayatta aynı anlamda kullanılmaktadır. Bu iki kavramın arasındaki farkı anlayabilmek için biraz fizik bilmek gerekmektedir. Şimdilik bu detaya girmeyeceğiz.
Kütlenin ölçüm birimi kilogram (kg) şeklindedir. Ayrıca gram (g) ve ton gibi ölçüm birimleri de kullanılabilir.
Eğer kütle hakkında detaylı bilgi almak ve kütle ile ağırlık arasındaki farkı öğrenmek istiyorsanız burada yazılmış iyi bir yazı var. Okuyup faydalanabilirsiniz.
Net Kütle Nedir?
Bir maddenin kabının ağırlığını yani darasını çıkarırsak elde edilen kütledir. Günlük hayatta oldukça önemli bir kavramdır. Çünkü aldığımız ürünlerin brüt kütlesini değil net kütlesini kullanırız.
Bir ürünün net kütlesini elde etmek için brüt kütleden darayı çıkarırız. Yani net kütle = brüt kütle – dara şeklinde hesaplama yaparız.
Marketten aldığınız ürünlerin üzerinde net: 380 gram gibi ifadeler yazıldığını görürsünüz. Bu kap hariç tutulduğunda içindeki ürünün kütlesi demektir.
Dara Nedir?
Brüt kütleyi anlamak için dara kavramını da iyi bilmek gerekir. Dara boş kabın kütlesidir.
Brüt kütle ile net kütle arasında fark çıkmasının ana nedeni daradır. Bir diğer deyişle brüt ile net kütle arasındaki fark darayı verir. Yani dara = brüt kütle – net kütle şeklinde hesaplama yapabiliriz.
Dara boş kap kütlesi olduğu için genellikle değeri de küçüktür. Kabın yapıldığı malzemenin türüne göre dara büyüyebilir. Dara genellikle küçük olduğu için net kütle ile brüt kütle arasındaki fark da küçük olmaktadır.
Brüt Kütle ile İlgili Örnekler
Brüt kütle nedir kısaca anladık. Ayrıca onunla ilişkili diğer kavramlara da değindik. Şimdi birkaç örnek yapalım.
1. Ali annesi istediği için marketten 1 kg pirinç alıyor. Pirincin üzerinde 1 kg yazdığı halde aşağıda net: 980 gram gibi bir ifadeyle karşılaşıyor. Buna göre alinin aldığı ürünün net ve brüt kütlesi ne kadardır?
Çözüm: Toplam kütle brüt kütledir. Dolayısıyla brüt kütle burada 1 kg olur. 1 kg = 1000 gram şeklindedir. Net kütle ise kapta belirtilen değerdir. Bu da 980 gram şeklindedir. Aradaki fark ise dara kütlesidir. O da 1000 – 980 = 20 gram şeklinde hesaplanır.
2. Darası 100 gram olan bir ürünün net kütlesi ise 700 gram olarak verilmiştir. Buna göre brüt kütleyi hesaplayın.
Çözüm: Brüt kütle = dara + net kütle formülüyle hesaplama yapılır. Öyleyse 700 + 100 = 800 gram bulunur.
3. Ahmet elindeki cam su şişesinin kütlesini hesaplamak istiyor. Bu amaçla net 400 gram olduğunu bildiği suyu şişeye dolduruyor. Bu durumda şişeyi tartıyor ve 600 gram kütlesi olduğunu anlıyor. Buna göre Ahmet’in ölçmek istediği boş şişe kütlesi nedir?
Çözüm: Suyun net kütlesi 400 ve brüt kütle (yani toplam kütle) 600 çıktığına göre aradaki fark daradır. Bu da boş şişe kütlesidir. Öyleyse 600 – 400 = 200 gram bulunur.
Kısaca özetleyecek olursak kap olmadan ürünün kütlesi net kütle, boş kabın kütlesi dara ve kapla birlikte toplam kütleye brüt kütle denmektedir.