Bir maddenin saf madde olup olmaması kimya bilimi açısından önemlidir. Çünkü saf maddeler ve saf olmayan maddeler arasında birçok konuda farklılıklar bulunmaktadır. Oksijen saf madde midir yoksa karışım mıdır diye çok sık karıştırılmaktadır. Bu yazıda bu karışıklığı gidermeye çalışacağız. Temel ayrımı bilirsek bu soruları daha rahat yanıtlarız.
Oksijen saf bir maddedir. Çünkü aynı tür atomlardan oluşan bir elementtir. Karışımlar ise saf değildir. Bu nedenle biz maddeleri saf maddeler ve karışımlar olarak ayırabiliriz.
Temel ayrımı şu şekilde yapabiliriz. Elementler ve bileşikler saf madde, karışımlar ise saf olmayan maddedir.
Bir Maddenin Saf Olup Olmaması Neden Önemlidir?
Oksijen saf madde mi yoksa karışım mı diye neden soruyoruz? Ya da böyle bir ayrıma neden gidiyoruz. Çünkü bir maddenin saf olup olmaması kimya açısından çok önemlidir. Bu önemi anlamak için saf madde ve karışımlar arasındaki farkı bilmemiz gerekir. Aşağıdaki tabloda bu farklar gösterilmiştir.
| Saf Maddeler | Karışımlar |
|---|---|
| Yapılarında tek cins tanecik bulundururlar. | Yapılarında farklı cins tanecik bulundururlar. |
| Homojendirler. | Homojen ya da heterojen olabilirler. |
| Fiziksel yollarla bileşenlerine ayrışamazlar. | Fiziksel yollarla bileşenlerine ayrışırlar. |
| Sembol ya da formüllerle gösterilirler | Belirli bir sembol ya da formülleri yoktur. |
| Kendilerine ait ayırt edici özellikleri vardır. | Ayırt edici özellikleri belirgin değildir. |
| Hal değiştirme sırasında sıcaklıkları sabittir. | Hal değiştirme sırasında sıcaklıkları sabit değildir. |
Su saf maddedir. Bu nedenle belirli sıcaklık ve basınç altında belirli özellikleri vardır ve bu onu diğer maddelerden ayırmamızı sağlar. Aynı şekilde tuz da saf maddedir. Ancak tuzlu suyu bir karışımdır. Tuzlu suyun derişimi değiştikçe özellikleri de değişmektedir. Örneğin kaynama sırasında tuzlu suyun sıcaklığı da değişir.
İlgili yazı: Hava saf madde midir?
Saf Madde ve Karışımlara Örnekler
Oksijen saf madde midir sorusunun cevabı sanırım netleşmiştir. Çok sorulan bazı maddeleri izah etmek adına saf ve saf olmayan madde örnekleri verelim.
Saf madde örnekleri şöyle sıralanabilir:
- Saf su
- Tuz
- Oksijen
- Klor
- Flor
- Demir
- Gümüş
- Altın
- Bakır
Saf olmayan madde (karışım) örnekleri şöyle sıralanabilir:
- Tuzlu su
- Şekerli su
- Çorba
- Hava
- Süt
- Toprak
- Kola
- Gazoz
- Tükürük
- Sis
- Ayran
- Kolonya
Dikkat ederseniz tuzlu su homojen, ayran ise heterojen karışımdır. Buna rağmen ikisi de saf madde değildir. Karışımlar homojen de olsalar saf madde değillerdir.