Saf maddelerle ilgili ne çok merak edilen konulardan biri deniz suyudur. Deniz suyu saf madde mi karışım mı hep bir kafa karışıklığı bulunuyor. Bu yazıda buna netlik getireceğiz. Ardından da konunun mantığını öğreneceğiz.
Deniz suyu tuzlu sudur ve bu nedenle bir karışımdır. Karışımlar saf madde değildir. Yani deniz suyu saf madde değil karışımdır.
Deniz suyu saf mı yoksa karışım mı anlamak için içeriğine bakmak gerekir. İçerisinde tek bir madde varsa saf madde, birden fazla madde varsa karışım olur.
Daha önce cevapladığımız su saf madde midir sorusunda suyun saf olduğunu ancak tuzlu suyun saf olmadığını ifade etmiştik.
Saf Madde ve Karışım Ayrımı
Saf maddeler ve saf olmayan maddeler kimyasal olarak farklı özellikler gösterirler. Bu nedenle biz kimyada maddeleri saf maddeler ve karışımlar (saf olmayanlar) olarak ayırmaktayız.
Saf maddeler fiziksel yöntemlerle bileşenlerine ayrılmıyorken karışımlar fiziksel yöntemlerle bileşenlerine ayrılabilir.
Deniz suyundan saf su eldesi fiziksel yöntemlerle mümkündür. Çünkü deniz suyu aslında bir tuzlu su karışımıdır. Deniz suyunu alıp ısıtırsanız su buharlaşır ve dipte tuz kalmaktadır. Bu yöntemle denizlerden tuz da elde edilmektedir.
Saf maddelerin hal değişim sıcaklığı, öz kütle, öz ısı gibi kendilerine has ayırt edici özellikleri vardır. Ancak saf olmayan maddelerin böyle özelliklerinden bahsetmemiz kolay değildir. Çünkü karışımlar farklı yoğunlukta farklı özellikler göstermektedir.
Örneğin 100 gram suya 10 gram tuz ekleyerek oluşturduğumuz karışımla 100 gram suya 20 gram tuz ekleyerek oluşturduğumuz karışımlar birbirinden farklı özellikler gösterir. Saf maddelerin özellikleri ise geneldir ve her yerde geçerlidir.
Deniz Suyunun İçeriği ve Ayrıştırılması
Deniz suyu çoğunlukla tuz ve su içermesine rağmen içerisinde birçok farklı mineral de az miktarda bulunmaktadır. Bu özellikleriyle deniz suyu birçok balığın ve deniz canlısının yaşamasına olanak sağlamaktadır.
Deniz suyundan saf su eldesi fiziksel mi kimyasal mı diye çok soruluyor. Denizden saf su ya da tuz elde fiziksel yöntemlerle yapılır. Kimyasal yöntemler daha kapsamlı ve maliyetli iken fiziksel yöntemler daha basit ve uygulanabilirdir.
İçme suyun az olduğu bazı ülkeler deniz suyundan saf su elde ederek bunu çeşitli amaçlarla kullanmaktadır. Uzun yola çıkan gemilerde de deniz suyundan içme suyu elde eden sistemler bulunmaktadır. Ancak bu ayrıştırma yapılmadan deniz suyu içilirse susuzluğu gidermez ve hayat kurtaramaz.
Deniz suyundan magnezyum da dahil olmak üzere çeşitli mineraller elde edilmektedir. Ancak ayrıştırma işlemleri maliyetli olduğundan ilk yöntem olarak kullanılmamaktadır. İleride bu maliyetler düşerse belki de denizler tatlı su ve mineraller elde etmek için daha çok kullanılacaktır.
Denizin kıyı kesimlerinde sığ yerlerde güneşle buharlaşmanın olması sonucu tuzlar arta kalmaktadır. Bu şekilde doğal olarak ayrışan tuzları toplamak ise birçok insanın uğraştığı ekonomik bir faaliyettir.