Tarımsal faaliyetler önemli bir nüfusun geçim kaynağı olduğu gibi bütün hepimizin de gıda kaynağıdır. Bu nedenle tarım hayati bir öneme sahiptir. Bununla birlikte tarımsal faaliyetler yağış gibi doğa olaylarından son derece etkilenir. Ayrıca doğal afetler de tarıma önemli ölçüde etki eder. Bu yazıda heyelan ve erozyonun tarım üzerindeki etkisi nedir bu konu üzerinde durmaya çalışacağız.
Heyelan ve erozyon gibi doğal süreçler tarıma ciddi ölçüde zarar vermektedir. Bu zararlara geçmeden önce konunun mantığını anlamak açısından önce heyelan ve erozyon nedir kısaca hatırlayalım.
Heyelan ve Erozyon Nedir?
Basitçe toprak kayması da denilen heyelan yer çekimi, eğim ve nem gibi faktörlerden dolayı toprağın ve çeşitli kayaçların aşağı yöne kaymasıdır. Genellikle yokuş alanlarda meydana gelen heyelan dağ ve tepelerden ovalara doğru gerçekleşmektedir.
Erozyon ise toprak yüzeyinin çeşitli dış kuvvetlerle başka bölgelere taşınması olayıdır. Örneğin rüzgarlı bir bölgede yumuşak toprağın zamanla uçarak nehirlere doğru taşınması erozyon örneğidir.
Kısaca özetlersek heyelan toprağın kayması, erozyon ise toprağın aşınmasıdır. Bu iki süreç de tarıma zarar vermektedir.
Ani gerçekleşen heyelanların tarıma zarar vermenin yanında çok daha ciddi etkileri vardır. Yamaçlardan düşen büyük kütledeki kaya ve toprak ölümlere neden olabilecek ciddi bir afettir. Birçok kişinin heyelan yüzünden hayatını kaybettiğini biliyoruz.
Heyelan ve Erozyonun Tarıma Etkisi
Heyelan yamaçlardan tarımsal alan olan ovalara doğru taş ve kayaların düşmesine neden olduğu için o bölgede tarım yapılmasına engel olur. Heyelan düştüğünde o seneki tarıma doğrudan zarar verir. Ancak heyelanın tarım için oluşturduğu genel risk daha önemlidir.
Heyelan düşen bölgelerde ve mal kaybı riski olduğu için o bölgelerden göçler başlar. Kimse heyelan riski taşıyan yerde yaşamak istemez. Heyelan yolları kapattığı gibi evleri de yıkabilir. Ayrıca dağlardan düşen kayalar tarım arazisini kullanılmaz hale getirir.
Erozyon tarıma heyelandan bile daha fazla zarar veren bir süreçtir. Çünkü erozyon ile toprak verimsizleşir. Tarıma uygun olan toprak ve mineraller dış kuvvetlerle taşındığı için tarımsal verim oldukça düşer. Belli bir aşamadan sonra erozyona uğrayan bölgede hiç tarım yapılamaz.
Erozyon ayrıca suları da kirletir. Hem toprağın verimsizleşmesi hem de suların kirli hale gelmesi sonucu tarımsal verimlilik düşer. Tarımda yeteri kadar verim olmaması da tarım yapmayı imkansız hale getirmektedir.
Doğanın hor kullanılması heyelan ve erozyon risklerini arttırmaktadır. Bu da tarıma etki etmekte ve doğal olarak aldığımız besinlerin kalitesinin düşmesine neden olmaktadır.
Tarım ile ilgili meslekler yazısında değindiğimiz üzere tarım çok temel bir ekonomik uğraştır. Heyelan ve erozyon gibi doğal afetler bu meslekleri yapan insanların ekonomik olarak zarar görmesine de neden olur.