Türkçede bir konuyu ele alırken düşünceyi geliştirme yolları kullanılır. Dilimizde birbirinden çok düşünce geliştirme yöntemi vardır. Tanık gösterme, karşılaştırma, örneklendirme, sayısal verilerden yararlanma gibi teknikler bunların başında gelir. Bu yazıda sayısal verilerden yararlanma nedir ve nasıl kullanılır göreceğiz. Ayrıca örneklerle bu öğrendiklerimizi pekiştireceğiz. Dilerseniz önce tanım yapalım.
Düşünceyi geliştirmek için herkesin kabul edebileceği sayısal verileri sunmaya sayısal verilerden yararlanma denir. Burada kullanılan veriler genellikle bir araştırmanın sonucudur.
7. sınıf müfredatı başta olmak üzere düşünceyi geliştirme yolları ile ilgili sorular sürekli karşımıza çıkacaktır. Bu nedenle bunları iyi öğrenmeliyiz.
Sayısal verilerden yararlanılırken sayılar bir kanıt olarak kullanılır. Yani paragrafta sayı olmalıdır. Ancak her sayı doğrudan sayısal veri değildir. Örneğin “ben 1991 yılında doğdum” cümlesinde sayısal bir bilgi verilmiştir ancak sayısal verilerden yararlanma yoktur. Yani tarih vermek her durumda sayısal verilerden yararlanma değildir. Buna dikkat etmek gerekir.
Sayısal Verilerden Yararlanma Örnekleri
Sayısal verilerden yararlanma nedir kısaca öğrendik. Şimdi de örneklerle bu öğrendiklerimizi pekiştirelim.
Örnek 1:
Öğrencilerin üniversiteye giriş sınavında en yüksek başarı gösterdiği test Türkçe testidir. 2019 yılında 40 soruluk Türkçe testinde Türkiye geneli ortalama net 14,67 olurken aynı soru sayısına sahip matematikte 5,67 net gerçekleşti. 20 soruluk fen ve sosyal testlerine baktığımızda ise sosyal dersinin daha kolay yapıldığını söyleyebiliriz. ÖSYM’nin paylaştığı net ortalamalarına göre sosyal testinde ortalama 6,68 iken bu ortalama fen dersinde 2,24 oldu. Türkçe testi öğrencilerin soru sayısının üçte birinden fazla ortalamayı yakaladığı tek test oldu.
2020 yılında yapılan TYT sınavında ise salgın hastalık nedeniyle öğrencilere 30 dakika fazladan süre verildi. Bu sürenin etkili olduğunu net sayılarındaki artışa bakarak görüyoruz. Türkiye genelinde öğrencilerin Türkçe neti 18,23 ve temel matematik neti 7 net olarak gerçekleşti. Yine sosyal bilgiler 9,13 ve fen bilimleri testi ise 3,76 olarak ÖSYM verilerine kaydedildi. İki yıla baktığımız zaman 2020 yılında 2019 yılına göre bütün testlerde net artışı olduğunu söyleyebiliriz.
Yukarıda iki paragrafı içeren anlatımda hem sayısal verilerden yararlanma tekniği hem de karşılaştırma tekniği kullanılmıştır.
Örnek 2:
Türkiye’de şehirleşme hala devam etmektedir. 2019 yılında yüzde 92,8 olan il ve ilçe merkezlerinde yaşayanların oranı, 2020 yılında yüzde 93’e çıktı. Bununla birlikte köy ve beldelerden yaşayanların oranı yüzde 7,2’den yüzde 7’ye indi. 1 yıl içinde yüzde 0,2’lik bir değişim olduğunu görebiliriz.
Örnek 3:
Okulda ve çevremizden duyduğumuz bilgilere göre bitkilerin oksijen kaynağıdır olduğudur. Aslında durum tam olarak böyle değildir. Dünyadaki oksijenin çoğu aslında diğer canlılar tarafından üretilir. Bitkiler, özellikle de büyük ormanlar oksijen için elbette önemlidir ancak verilere baktığımız zaman oksijenin başka kaynakları daha etkin görünüyor. Dünyadaki tüm ormanlar, fotosentez yoluyla oksijenin yaklaşık %20’sini üretir. Geri kalanı suda yaşayan algler üretir. Yani atmosferdeki oksijenin ana sağlayıcısı mavi alglerdir. Deniz ve okyanusların yüzey olarak Dünya’nın yaklaşık %70’ini kapladığını düşünürsek bu normal bir durumdur.
Örnek 4:
Daha önceleri İstanbul’da toplanan edebiyat ortamı Cumhuriyetin ilanıyla birlikte Anadolu’ya yayılmaya başlamıştır. Tanzimat devrinde edebiyatçılarımızın %8’i İstanbul’da, buna karşın %7’si Anadolu’da doğmuştur. Cumhuriyetten sonra ise bu rakamlar tamamen değişmiştir. İstanbul’da doğan yazarlarında oranı %29 iken Anadolu’da doğanların oranı yaklaşık on kat artarak %67 olmuştur. Buda aslında cumhuriyetten sonra edebiyatın Anadolu’da yeşerdiğinin göstergesidir.
Örnek 5:
Covid-19 salgını bütün dünyayı ele geçirmişken aşılar insanlık için umut oldu. Ancak beklendiği gibi Avrupa ülkeleri aşılamada henüz liderliği alamadı. 1 Mayıs 2021 tarihi itibariyle iki doz aşısı yapılan kişi sayısı nüfusa oranla en yüksek olan ülkeler sırasıyla %56,3 ile İsrail, % 35 ile Şili, % 30,5 ile ABD ve % 21,8 ile İngiltere şeklindedir. Toplamda yapılan doz sayısı baz alındığında bu oran biraz değişiyor ve kalabalık ülkeler ön sıraya çıkıyor. 1 Mayıs 2021 tarihine kadar 253 milyon doz aşı yapan Çin ilk sırada yer alırken ikinci sırada ABD 240 milyon doz ile onu takip ediyor.
Düşünceyi geliştirme tekniklerinden aynı anda birkaç tane kullanılabilir. Örneğin aynı paragraf içerisinde hem örneklendirme hem de sayısal verilerden yararlanma kullanılabilir. Paragrafın anlatımına göre bunu değerlendirmek gerekir.